Rood en klein gebekt.

Rood en klein gebekt slaat op het roodborstje en het winterkoninkje. 

Beiden zijn vogeltjes welke je in de zomer nauwelijks ziet. Ze hebben het dan druk met het verzorgen van hun jongen  welke om een constante aanvoer van insecten vragen. Meestal hebben ze vier tot wel vijf jongen, waar ze hun vleugels vol aan hebben. 

Het roodborstje kennen we allemaal, je hebt het wellicht eens gelezen in een boekje, het vogeltje tikt tegen het raam. Dit komt omdat in de winter de ramen dikwijls warmere plekjes zijn waar wel mogelijk nog wat insecten zitten.

Verder zien veel mensen in het roodborstje een goede vriend of zelfs een boodschapper, van een overleden dierbare. Dit komt doordat het roodborstje een eigen territorium heeft, en het dus altijd dezelfde is die rondom uw huis vertoefd.

Het zijn slimme vogeltjes, ze zijn niet schuw voor de vaste bewoner en houden hun de hele dag in de gaten, zeker als er ook nog eens in de tuin wordt gewerkt. Want het roodborstje weet, dat bij alles wat je verplaatst in de tuin zelfs bij blad en rommel, er een mals hapje onder kan zitten, als een worm, pissebed of slak. Daarom lijkt hij een vriend, maar is echter alleen maar vriendelijk. Hij brengt namelijk niets en komt echt niet op de rand van de kruiwagen zitten, als je alleen maar een boekje leest in de tuin. Wel kun je genieten van zijn aanwezigheid in de tuin, zijn mooie vederdek en zijn tere bewegingen. Zijn  pootjes en snaveltje zijn zo fragiel, dat je haast zou denken hoe blijft het heel, zeker als je weet hoe hard hij met zijn snaveltje op het venster kan tikken. Ook het roodborstje fluit vanaf de winter tot in het vroege voorjaar, om zijn territorium af te bakenen. Het is een einzelgänger, hij duldt geen concurrentie in de buurt, en ook hier zie je dan weer “Blijf uit mijn buurt, laat me met rust en we zijn ieder in onze eigen wereld gelukkig”. 

Het kleine vogeltje met de grote bek is het winterkoninkje. Het is een kwarteleitje met een kopje en een wipstaartje. Maar hij dankt zijn naam “het kleine vogeltje met de grote bek”,  aan de kracht van zijn gefluit in het voorjaar. Je hoort hem dan overweldigend fluiten en je moet goed kijken om hem te vinden, dit kleine vogeltje.

Ook zijn gezang dient er weer voor om een eigen territorium af te tekenen. Dit gaat bijna automatisch, maar zelden zie je er een paar winterkoninkjes om knokken. Het kleine vogeltje met de grote bek is bedeesd, slim en zeer actief. Bedeesd doordat hij zich niet erg opvallend laat zien. Slim door meerdere nesten te bouwen, om zodoende de beste plek te vinden om zijn eieren in te leggen. Hij weet er zelfs roofvogels als eksters en kraaien mee voor de gek te houden.

Voor de veiligheid kiezen ze steeds meer de huisvesting dicht bij de mensen, wetende dat ze dan zo weinig mogelijk last hebben van rovers. Op ons tuincentrum zit er jaarlijks een op of rond het terras waar wij met klanten koffie drinken. Het winterkoninkje maakt een bolvormig nest met een klein invlieggat.  Eigenlijk een verbazend groot nest gemaakt door zo een klein vogeltje. Het nest hangt meestal goed verscholen tussen wat takken in een groenblijvend struikje of boompje. Ook hebben we er al eens gevonden hangend onder de plantentafels. Daar ons terras dikwijls druk is zou je eigenlijk niet verwachten dat hij zo dicht bij je zit. Wat mij opvalt in de afgelopen jaren, dat als je de voorwaarden schept, en de uitgekozen broedplaatsen van alle vogels respecteert, ze heel dicht bij jou kunnen leven, wat elke dag weer dat kleine beetje “meer” aan het leven toevoegt

. Aan het winterkoninkje kun je zien dat veiligheid continu een punt van aandacht is. Allereerst door de keuze van  de nest plaats, de vakkundige bouw van het nest, en de manier waarop het nest in en uitgegaan wordt. Voor dat het winterkoninkje naar het nest toegaat, zal hij goed de omgeving verkennen. Is het wel veilig om het nest te benaderen. Meestal gaat hij er via een omweg naar toe, om het zeker niet aan indringers te verraden. Met wat snelle bewegingen zit hij uiteindelijk in het nest. Het mannetje is altijd in de buurt van het nest aan het rondscharrelen en waarschuwt bij gevaar. Pas als de kust geheel veilig is verlaat het vrouwtje winterkoninkje in een snelle vlucht het nest. Zodra er jongen zijn, wordt de veiligheid nog meer opgevoerd. Als een van de ouders aan het voeren is en de jongen piepen om het voer, zullen de jonge vogeltjes onmiddellijk stil zijn als de andere ouder aangeeft dat er onraad is. Het lijken wel onze vader en moeders, die ook veel bezig zijn met de veiligheid voor hun kinderen.

. Het begint met kleine dingen en naarmate de leeftijd breidt het zich uit. Zodra kinderen groot zijn, moeten ze meer en meer voor hun eigen veiligheid gaan zorgen. Vogels zullen hier niet snel laks in zijn, want meestal moeten ze dit dan met de dood bekopen. Wij mensen zijn hierin wat nonchalanter en moeten dikwijls uit ervaring leren. Vandaar het spreekwoord “Door schade en schande wordt je wijs”. Maar veiligheid is de basis voor een goed leven. Je veilig voelen en weten, is van essentieel belang.  Immers onder veilige omstandigheden kun je optimaal presteren en je ontwikkelen tot een ideaal mens.

Het winterkoninkje is dan ook maar met twee dingen bezig in de opvoeding van haar kroost. Veiligheid en voedsel. Zoveel mogelijk voedsel naar de jongen brengen om deze snel groot te krijgen, zodat ze voor hun eigen veiligheid kunnen zorgen. Tevens zijn ze de gehele dag waaks over de veiligheid voor hun jongen. De gehele dag door hoor je hun waarschuwend roepen, zodra er iets naar hun mening gevaarlijks in de omgeving ontstaat. De jongen kruipen dan weg in een hoekje of onder een plant en houden zich heel stil totdat ze te horen krijgen dat het gevaar geweken is. En zo gaat dit dag in dag uit totdat de jongen groot genoeg zijn om voor zichzelf te zorgen. Daarna verdwijnen ouders en jongen in het niet. Je ziet ze nauwelijks nog een keer. Ze hebben het druk met vet op de botten te krijgen voor de naderende winter. Om dan als een koning in de winter te fluiten over het kale landschap. Hij heet ook niet voor niks “Winterkoninkje”. 

Gerard van Run.